Rad i socijalna politika u BiH su u nadležnosti entiteta i BD. Rad i socijalna politika u BiH su u nadležnosti entiteta i BD. U tom smislu, federalna ministarstva nadležna za rad, socijalnu politiku i zdravstvenu zaštitu su Ministarstvo rada i socijalne politike FBiH i Ministarstvo zdravstva FBiH, te resorna ministarstva u deset kantona.

U RS, Ministarstvo rada, boračko-invalidske zaštite RS i Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite RS nadležna su za kreiranje politika u ovim oblastima, uključujući praćenje trendova. Za socijalnu politiku u BD nadležno je Odjeljenje za zdravstvo i druge usluge, dok poseban odjeljenje za rad trenutno ne postoji.

Ministarstvu civilnih poslova BiH i Ministarstvu za ljudska prava i izbjeglice BiH dodijeljena je samo koordinirajuća uloga u zastupanju interesa privrede u inostranstvu. Uz nadležna ministarstva, uloga monitoringa je relevantnim zakonima i politikama dodijeljena ekonomsko-socijalnom vijećima entiteta i BD, ali prvenstveno u svrhu njihovog internog odlučivanja. Osim toga, na državnom nivou, Agencija za rad i zapošljavanje BiH ima koordinirajuću ulogu (uključujući praćenje i prikupljanje podataka) u zastupanju javnih službi za zapošljavanje entiteta i BD u inostranstvu.

Direkcija za ekonomsko planiranje BiH nadzire analizu ekonomskih i društvenih trendova, kao i praćenje provođenja ekonomskih strategija. Kada je u pitanju sigurnost i zdravlje na radu, ovu oblast prate uprave za inspekcijske poslove u koordinaciji sa navedenim resornim ministarstvima. Entitetski i državni statistički zavodi/agencije zaduženi su za prikupljanje i sistematizaciju statističkih podataka o relevantnom tržištu rada, obrazovanju i socijalnim pokazateljima i provođenje istraživanja na osnovu međunarodno definisanih metodologija (npr. Anketa o radnoj snazi, Anketa o potrošnji domaćinstava, itd.) .

Određeni napredak u politici ostvaren je u 2020. i početkom 2021. godine, posebno u RS, čime je poboljšana relevantnost obrazovanja za trendove na tržištu rada i potrebe industrije. Nije bilo značajnijih poboljšanja obrazovne politike na entitetskom nivou u FBiH, što se djelimično može pripisati ograničenoj nadležnosti FBiH u obrazovnoj politici (uglavnom je u nadležnosti kantona).

Zakon o dualnom obrazovanju u procesu pripreme u Kantonu Sarajevo, a prvi nacrt je izrađen 2019. godine. Vlada Kantona Sarajevo je 2022. izradila Nacrt zakona koji još nije bio na dnevnom redu za usvajanje.

U RS je u decembru 2020. godine usvojena Politika obrazovanja odraslih za period 2021-2031, čime je po prvi put definisan strateški okvir politike u ovoj oblasti.

Važna novina je mogućnost da visokoškolske ustanove organizuju kraće vandiplomske studijske programe u trajanju od 1-2 godine (60-120 ECTS), sa jasno definisanom svrhom, kao brži i efikasniji odgovor na trendove i potrebe tržišta rada. Ovo poboljšava vezu između visokog obrazovanja i tržišta rada. Konačno, Vijeće ministara je usvojilo državnu politiku Unaprjeđenja kvaliteta i relevantnosti stručnog obrazovanja i osposobljavanja u BiH – na osnovu zaključaka iz Rige (2021-2030) u januaru 2021. godine.

Politika definiše osnovne principe i prioritete koji se odnose na kvalitet i dostupnost stručnog obrazovanja i usavršavanja, kontinuirani razvoj edukatora i mentora, promociju učenja zasnovanog na radu, itd.

Glavni odgovor politike na poremećaje na tržištu rada uzrokovane krizom COVID-19 bile su Mjere zadržavanja zaposlenosti koje su implementirane kao subvencije plaća. U FBiH, Mjerama zadržavanje zaposlenosti (MZZ) uvedenim na početku krize subvencionirano je samo 37,2% ukupnih troškova rada za minimalnu platu (nivo doprinosa koji se plaćaju na minimalnu neto platu), što znači da se intenzitet subvencija smanjuje kako se plaća povećava. Na primjer, samo 7% ukupnih troškova rada je pokriveno za plate dva puta veće od prosječne plate. Međutim, ova mjera je dopunjena kantonalnim mjerama zamišljenim kao subvencije neto plaća. Prema tome, kompanije bi mogle da pokriju ukupne troškove rada na nivou minimalne plate, ako su ispunjavale uslove za obje mjere. U RS-u su uvedene dvije šeme zadržavanja zaposlenja. Prva pokriva troškove doprinosa za određenu platu isplaćenu zaposlenom – što znači da je proporcionalan visini plate – i odnosi se na mart i za kompanije sa obustavljenim poslovanjem do 11. maja 2020. godine. Komplementarno ovoj shemi, vlasti u RS-u su uvele i paušalnu mjeru koja pokriva ukupne troškove rada u visini minimalne plate i odnosi se na april i preduzeća kojima je zabranjen rad nakon 11. maja 2020. godine. Prvom mjerom nadoknađuje se 33,1% ukupnih troškova rada povezanih sa minimalnom platom i relativni nivo se blago povećava sa povećanjem plata, dok se drugom mjerom nadoknađuje 100% ukupnih troškova rada minimalne plate i smanjuje se sa povećanjem nivoa plata. Mjere oba entiteta osmišljene su za preduzeća koja prolaze kroz gubitak prihoda, ili preduzeća čije je poslovanje zabranila vlada tokom izolacije. S druge strane, entiteti nisu priložili obavezu primaocima podrške da zadrže subvencionisane zaposlene neko vrijeme nakon dobijanja podrške, što se može objasniti činjenicom da je podrška davana retroaktivno. Na kraju, oba entiteta su uvela razne druge komplementarne mjere za podršku privredi – kao što su garantni fondovi, turistički vaučeri, itd. – čime su indirektno podržali zadržavanje radnih mjesta.

OPIS OMLADINSKIH POLITIKA